Beschrijving Spreken, Stotteren en Broddelen
Praten en spreken wordt vaak aangeduid met de uitdrukking spreekvaardigheid. Spreekvaardigheid wordt in het woordenboek beschreven als ‘de geoefendheid van het spreken’. Daarmee wordt dus min of meer bedoeld hoe goed je bent in het spreken, want hoe meer je geoefend bent, hoe beter je vaak bent. Kun je in spreken dan goed of slecht in zijn, zul je denken. 
Bijna iedereen kan het toch? Waar hangt het goed of slecht kunnen spreken dan vanaf?
Spreken is een complexe bezigheid. Bij het produceren van één klank zijn zo’n 100 spieren betrokken. En aangezien we zo’n 15 klanken per seconde produceren gebruiken we tijdens het spreken 1500 spieren per seconde! Deze spieren moeten ook nog allemaal aangestuurd worden door je brein. Geen wonder dat het spreken niet altijd vlekkeloos gaat. Iedereen kent wel haperingen, onduidelijkheden, fouten of pauzes in de spraak. Dat is helemaal niet vreemd!
Goed of slecht spreken klinkt zwaar en is zo wel erg zwart-wit uitgedrukt. Maar je kunt jezelf wel trainen in de manier waarop je spreekt en het gemak waarmee je spreekt. Je wilt tenslotte je boodschap goed overbrengen; niet te onduidelijk spreken en niet angstig zijn om te spreken.
Bij spreekvaardigheid kun je denken aan de woordkeuze die je gebruikt. De informatie die je in de zinnen stopt. Is het niet teveel? Niet te weinig? Hoe kun je kort en bondig iets uitleggen? En hoe houd je de aandacht van mensen, je luisteraars, vast?
Ook het spreektempo, articulatie en houding zijn van belang bij je spreekvaardigheid. Hoe sta je als je spreekt? Hoe kom je over? Hoe duidelijk ben je in je spraak? Praat je met veel pauzes? Moet je vaak zoeken naar woorden? Zeg je vaak euh?
Stotteren
Stotteren is een spraakstoornis waarbij het vloeiende
verloop van de spraakbeweging verstoord is. Klanken of lettergrepen worden herhaald of verlengd. Soms worden ze er met veel spanning uit geperst. Daarnaast kunnen bij stotteren begeleidende symptomen voorkomen. Voorbeelden hiervan zijn mee-bewegingen in het gezicht en van lichaamsdelen, verstoring van de ademhaling, transpireren en spanningen. Naast deze zichtbare en hoorbare symptomen zijn er ook verborgen symptomen. Het vermijden van situaties, bepaalde woorden of klanken omzeilen, gebrek aan zelfvertrouwen en angst om te spreken. Stotteren kan de communicatie ernstig verstoren.
Over de oorzaak van stotteren zijn in de loop der tijd verschillende theorieën beschreven. Vroeger dacht men dat stotteren vooral aangeleerd gedrag was. Tegenwoordig wordt stotteren gezien als een aanleg tot ontregeling van de spraak-motorische processen. Deze processen zijn bijvoorbeeld ademhaling, stem-geving en articulatie. Emoties en gedachten rond het spreken, alsook omgevingsfactoren zijn hierop van invloed.
Stotteren begint meestal bij kinderen tussen de twee en zeven jaar. Bij de meeste kinderen gaat stotteren vanzelf over, sommigen hebben een behandeling door een logopedist of stottertherapeut nodig. Het is dan belangrijk om snel goed onderzoek te doen, zodat ouders goede informatie krijgen of een therapie nu wel/niet zinvol is. De betreffende logopedist/stottertherapeut zal dan aangeven of behandeling meteen zinvol is of niet en op welke gronden.
Met de Screening Lijst voor Stotteren (SLS) kan worden onderzocht door ouders of hulpverleners die zich zorgen maken om een kind dat begint te stotteren, of verwijzing naar een logopedist geïndiceerd is. De SLS is niet geschikt voor oudere kinderen of volwassenen.
Bij wijze van uitzondering kan iemand op latere leeftijd gaat stotteren. De aanleiding hiervoor kan vaak gevonden worden in een plotseling optredend emotioneel trauma, zoals het overlijden van een geliefde of een ongeluk. Er zal geen gewoontevorming optreden bij een goed (begeleid) verwerkingsproces. Soms begint stotteren in de puberteit. Ook dan is het zaak om snel een logopedist/stottertherapeut te raadplegen om de oorzaken te analyseren en eventueel behandeling te starten.
Broddelen
Broddelen is een stoornis in het spreken. Je herkent het aan de niet-vloeiende of aritmische, moeilijk verstaanbare spraak. Opvallend zijn een slappe uitspraak en een hoog spreektempo, het ineenschuiven van woorden, bijvoorbeeld ‘tevisie’ in plaats van ’televisie’. Ook stopwoordjes, snelle woordherhalingen en klankherhalingen zijn signalen van broddelen. Daarnaast komen moeilijkheden met het formuleren van gedachten voor. Dit geldt ook voor schriftelijke formuleringen.
Broddelen kan samen gaan met hyperactiviteit en een slechte concentratie, dit hoeft echter niet. De luisteraar zal de persoon die broddelt vaak slecht verstaan en reageren met: “Wat zeg je?”. De spreker merkt wel dat er iets mis is met zijn spreken, maar hij weet niet precies wat. Broddelen is een stoornis in de communicatie.
Doordat er herhalingen van woorden en klanken zijn lijkt het broddelen soms op stotteren. Een verschil met stotteren is dat de broddelaar zijn herhalingen en onduidelijkheden in het spreken niet opmerkt, de stotteraar meestal wel.
De oorzaak van broddelen ligt aan een onvoldoende rijping van het centraal zenuwstelsel. De spraak- en taalontwikkeling verloopt daardoor niet evenwichtig. De volle omvang van het probleem wordt pas duidelijk rond het zevende jaar, als de periode van de spraak- en taalontwikkeling voltooid is.
Broddelen kan iemands carrière nadelig beïnvloeden
Op latere leeftijd kan broddelen iemands carrière nadelig beïnvloeden, wanneer er hogere eisen aan de spreekvaardigheid gesteld worden. Dit geldt dan vooral voor mensen die broddelen en een spreekberoep hebben, zoals bijvoorbeeld een verkoper.
